شهدای راه آزادی

من در سال 1994  مقاله را تحت عنوان{ میرویس جلیل چگونه به شهادت رسید؟} در مجله شهداء ارگان نشراتی وزارت شهداء ومعلولین افغانستان نشر نمودم اما حق دوستی میرویس جلیل شهید وسایر شهداء بر من وسایر دوستان وبانیان آزادی بیان وحقوق انسان صرف با نوشتن مقاله ای ادا خواهد شد؟ هرگز نه برآنیم تا با همکاری جمع از دوستان با جمع آوری زندگینامه هریک ازین جان باخته گان راه آزادی بیان بپردازیم در عین حال از مراجع مستقل حقوق بشری ودولت افغانستان تقاضا میگردد تا جهت شناسایی عامل وعاملان این قربانیان راه آزادی تحقیقات مستقل وبی طرفی را انجام دهند تا انها یی که دستان نا پاپاک شان بخون انها آلوده اندآشکارو به جزای اعمال شان برسند.

میرویس جلیل فرزند داکتر عبدالجلیل مسکونه اصلی ولایت لغمان ویکی از خبرنگار جسور بی بی سی فارسی وپشتو دهه نود در افغانستان بود. میرویس پس از فراغت از مکتب در دیار هجرت به صف کارمندان بی بی سی پیوست ودر فرصت کمی با ارایه گزارش های داغ صحنه های درگیری در کابل به مشهورترین خبر نگار وقت مبدل شد. میرویس شهید در پهلوی جسارت کاری هیچگاهی ترس خود را از طرف های در گیردر صحبت های با من پنهان نمیکرد،او انسان عاطفی بود با وجود تجارب کار مطبوعاتی گاهی فشار های جنگ وی را به قضاوت در عرصه کار مسلکی وادار میساخت،برای مثال در گزارشی به رادیوی بی بی سی در سال 1993 گفت:{ نیروهای دولتی در یک حمله برق آسا نیروهای حزب اسلامی حکمتیار وجنرال دوستم را از تپه مرنجان وبالاحصار بیرون راندند} فکر میکنم این اولین اشتباه مسلکی وی بود که عقده رهبران گروه های مذکور را بر انگیخت .

من ومیرویس دوستان وهمکاری مطبوعاتی بودیم ، درماه های آخر شهادت اش از من خواهش کرد که در تاسیس ( آژانس خبری مستقل) همکاری کنم، متعهد شدیم که باهم کار نمایم ،میرویس با مقامات دولت وقت در حال رایزنی جهت کسب اجازه کار آژانس بود هنوز اجازه دولت وقت که کارآژانس را رسما آغاز نمایم حاصل نشده بود که میرویس به شهادت رسید.

روز 10 جنوری 1993 من ،میرویس ویک خبر نگار امریکایی به رانندگی آقای امیر شاه فعلا      (خبر نگار اسوشیت پرس) در کابل  راهی چهار آسیاب مقر گلبدین حکمتیار جهت مصاحبه با وی شدیم میرویس با اعضای دفتر حکمتیار شناسایی داشت وقبلا وقت مصاحبه وملاقات مشخص شده بود، هنگامیکه از کنار بالاحصار کابل رد می شدیم چندین لندکلوزر به رنگ نخدی داشت از مقر بالاحصار بیرون میشد، میرویس گفت این موتر ها شبیه ی موتر های حکمتیار است هنگامیگه به مقری حکمتیار به چهار آسیاب رسیدیم  شخص که بقول میرویس یکی از منشی های وی بود مارا به دفترکار حکمتیار دعوت کرد اما بعد از چند دقیقه انتظار افراد حکمتیار برای ما جواب دادند که {صدر اعظم  با رهبران احزاب ملاقات دارند ومشغول اند نمیتواند با شما مصاحبه انجام دهند اما وعده میدهند که در هفته آینده شما را در کابل جهت مصاحبه بپذیرند} ما در بازگشت از چهار آسیاب از راه تپه های مشرف بر خیر آباد وقصر دارامان بطرف کابل حرکت کردیم در راه سری زدیم به دفتر حزب وحدت اسلامی در کارته سوم، میرویس میخواست با عبدالعلی مزاری اگر بتواند مصاحبه نماید که ازطرف دفتر آقای مزاری نیز جواب رد داده شد. شام بود که به کابل بر گشتم میرویس گفت: (احتمالاَ جنگی آغاز خواهد شد) دقیقا  ساعت چهار صبح روز شنبه 11جنوری 1993 کودتای به رهبری گلبدین حکمتیار صدر اعظم وقت علیه نیروهای دولت پروفیسور ربانی اغاز گردید که در فرجام به شکست مواجه شد امادر نتیجه این جنگ قدرت چه خانوادهایی که عزیزان شان را از دست دادند وکابل را به مخروبه ای مبدل ساختند که هنوز هم اثرات آن بوضوح دیده میشود.

کودتای 11جدی وتلفات ناشی از آن نفرت زیاد را در دل هر شهروندآشکارا ونهان داشت که میرویس جلیل شهید نمیتوانست ازین امر مثتثنی باشد وی بدون جانبداری جسورانه تر از گذشته وقایع افغانستان را که در پایتخت جریان داشت انعکاس میداد که باعث خشم جنگ افروزان میگردید.وی چند بار از طرف اداره امنیت ملی فرا خوانده شده بود وازین اداره درآغاز هراس   داشت ولی بعد ها همه طرف های جنگ را نادیده میگرفت و به ارایه وقایع بیطرفانه جنگ می پرداخت.

میرویس شهید برای مدتی به اسلام آباد رفته بود وشام 28 جولای 1994 برایم زنگ زد واز من دعوت کرد که فردا اگر ممکن باشد چای صبح را باهم بنوشیم من نیز  رفتم به دفتر بی بی سی واقع سرک 13 وزیر محمد اکبر خان وی ضمن صحبت های در مورد آژانس، خبرنگار ایتالیایی را که قرار بود باهم جهت مصاحبه با گلبدین حکمتیار به چها آسیاب بروند برایم معرفی کرد واز من نیز خواهش کرد اگر علاقه دارم  با انها به چهار اسیاب بروم اما من نسبت مصروفیت که داشتم معذرت خواستم ،هنگامیکه داشتیم صبحانه میخوردیم خبرنگار ایتالیایی خون بینی شد ما همه او را کمک کردیم تا به حالت عادی بر گردد بعد لحضاتی من ،میرویس ،خبرنگار ایتالیایی با ماشین (آقای شریف ولید) که ایشان بعد ها نیز بحیث خبر نگار رادیوی بی بی سی مصروف کار شدند، از وزیر اکبر خان حرکت کردیم انها مرا در خانه ام در کوجه گل فروشی شهر نو پیاده کردند وراهی چهار آسیاب ویا سفر بی بازگشت شدند.

ساعت 4:15 بعد از ظهر 29 جولای 1994 اتفاقا رادیو را روشن کردم که رادیو"حزب اسلامی" خبر شهادت میرویس جلیل را پخش کرد اما هیچ توضیحی نداد که وی در کجا وتوسط کی به شهادت رسیده است فکر می کنم که هنگام پخش خبر شهادت میرویس همراهان وی به محل کار خود نرسیده بودند. چگونه رادیو حزب اسلامی پیشتر از همه به خبر مرگ میرویس جلیل دست یافت ؟ بعداَََ جنازه میرویس شهید از ساحه چهل ستون که توسط نیروهای حزب اسلامی اداره میشد یافت شد که ده ها مرمی را نا جوانمرانه ویزدلانه بجان صدای رسایی صد ها شهروند کشور که روزانه خبر جنگ را از هنجره وی میشنیدند، شلیک نمودند..

راز های درقتل میرویس جلیل شهید نهفته است تا اکنون 17 سال ازآن می گذرد ولی نا شگفته باقی مانده است وهنوز هیج مرجع نیز تحقیق مستقلانه ای در زمینه انجام نداده است که بتواند درخور مطبوعات وقناعت خانواده ، مردم و اهل مطبوعات فرهم نماید . بی بی سی ، همراهان سفر میرویس ومراجع کشفی کشور تا اکنون درین زمینه سکوت کردند. اما محترم لطیفی نویسنده کتاب" My Forbidden Face , p 132 " در مورد قتل میرویس مینویسد:( میرویس جلیل ژور نا لیست افغان که همرای بی بی سی مشغول کار بود بوسیله نیرو های حکمتیار به قتل رسید  ژور نا لیست خا رجی که میر ویس افغا ن را در این سفر همرائی میکرد دلایل قتل وی را افشا نمود . میر ویس جلیل موجو دیت جنگجو یان عرب و پا کستانی را در کنار نیرو های حزب اسلامی فیلم گیری نموده بود. لذا حکمتیار میر ویس جلیل را به قتل رسا نید تا از افشای این اسرار جلو گیری نموده ومدارک وشواهد مر بوط به دخا لت اجیران خارجی را در میان صفوف حزبش  نا بود نما ید .)

از تمام نهاد ها ،شخصیت های فرهنگی ومدنی کشور وخانواده های شهدای گرانقدر راه آزادی مطبوعات وحقوق بشر آرزو دارم تا زندگینامه ،تصاویرو معلومات راکه لازم می بینند با ایمل آدرس ذیل برای ما بفرستند تا در رساله که تحت عنوان{ یادی از شهدای راه آزادی بیان وحقوق بشر} به همکاری جمع از قلم بدستان ترتیب وبه نشر بسپاریم تا یادنامه ای باشد برای ارج گذاری به پاس خدمات جان باخته گان راه آزادی.

عزیز احمد بارز

 15 اگست2010

[e-mail]

مناربع:

1. http://www.bbc.co.uk/persian/afghanistan/2010/07/100725_k02-afg-journalists-violetions-nai-reports.shtml.{صدیق الله توحیدی، رئیس سازمان "دیده‌بان رسانه‌ها" وابسته به موسسه نی گفت که این آمار شامل موارد خشونت علیه خبرنگاران از سال 1380 خورشیدی تا حال است.   علاوه بر این، در این گزارش آمده که در این مدت خبرنگاران در 12 مورد زخمی، 24 مورد ربوده، 58 مورد ضرب و شتم، 58 مورد بازداشت، 71 مورد تهدید و سه مورد زندانی شده‌اند. دیده‌بان رسانه‌ها 56 درصد از این خشونت‌ها را به دولت افغانستان، 26 درصد دیگر را به افراد ناشناس، 16 درصد را به طالبان و 2 درصد را هم به نیروهای خارجی نسبت داده است. البته این گزارش از 26 مورد قتل در ده سال گذشته، 10 مورد آن را منسوب به گروه طالبان و 16 مورد دیگر را منسوب به افراد ناشناس دانسته است. از مجموع این افراد 12 نفر خبرنگار خارجی بوده اند.}